EYT yasası ile milyonlarca kişi emekli olurken, düzenlemeden sadece 1 gün ile faydalanamayanlar 17 yıl daha fazla çalışacaktı. Kademeli emeklilik talepleri devam ederken çok tartışılan EYT düzenlemesine ilişkin detaylar netleşti.
Geçtiğimiz yıl çok radikal bir adım atılarak 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlar için emeklilik yaş şartı kaldırılmıştı. Bu tarihten önce 1 gün dahi sigortalı çalışması olanların emekli oldu. Ancak 9 Eylül 1999 tarihinde işe girenler 1 gün ile hem emekliliği kaçırdı hem de 17 yıl fazladan çalışacak.
EYT kapsamındaki kişilerden bazıları önümüzdeki birkaç yıl daha 38-43 yaşında emekli olmaya devam edecek. Ancak kademeli emeklilik bekleyenler için yapılan açıklamalar yakın dönemde bir düzenlemenin yapılmayacağı yönünde oldu.
EMEKLİLİKTE 20 YILLIK FARK ORTAYA ÇIKTI
EYT düzenlemesi olmasaydı sigortalı çalışmaya 24 Kasım 1998 ile 8 Eylül 1999 tarihleri arasında başlayan erkek 58; 24 Mayıs 1999 - 8 Eylül 1999 tarihleri arasında başlayan bir kadın ise 56 yaşından önce emekli olamayacaktı. EYT düzenlemesi dolayısıyla 8 Eylül 1999 öncesinde ve sonrasında çalışmaya başlayanlar arasında kadınlarda 20, erkeklerde 17 yıl fark ortaya çıktı. EYT düzenlemesinden önce fark sadece 2 yıldı.
EMEKLİ EYT'LİNİN YARISI ÇALIŞMAYA DEVAM EDİYOR
Emekli olduktan sonra sigortalı çalışmaya devam edenler için sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödeniyor. Ancak SGDP'ne tabi emekli çalışan sayısı 2022 yılında 945 bin iken 2023 yılı sonunda 1 milyon 865 bin kişiye yükseldi. Sigortalı çalışan emekli sayısı 919 bin kişi arttı. 2023'te emekli olan EYT'lilerin yaklaşık yarısı sigortalı çalışmaya devam etmekte.
BÜTÇE AÇIĞI BEKLENENDEN DAHA AZ OLDU
Tüm bunlara rağmen bütçe yapılırken 2023 yılında SGK'nın gelir - gider dengesinin 59,2 milyar lira açık vermesi öngörüldü. Daha sonra açık tahmini 113,3 milyar liraya yükseltildi. Ancak, gelirlerdeki olumlu performans sayesinde bütçe açığı 39,4 milyar lira olarak gerçekleşti. EYT'nin uygulandığı ilk yılda SGK'nın toplam gelirlerinin giderleri karşılama oranı yüzde 98,2'ye ulaşarak 2002 yılından bu yana en yüksek seviyeyi gördü.
SGK 2023 yılı bütçesini hazırlarken emekli aylığı ödemeleri için 1 trilyon 30 milyar lira harcama öngördü. Ancak, emekli aylığı ödemeleri 1 trilyon 408,6 milyar liraya ulaştı. Önceki yıla göre yüzde 111 oranında artış oldu.
2023 YILINDA 2,2 MİLYON KİŞİ EMEKLİ OLDU
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) 2023 yılı faaliyet raporuna göre 2023'te 4A (SSK) kapsamında 1 milyon 925 bin, 4B (BAĞ-KUR) kapsamında 183 bin, 4C (Emekli Sandığı) kapsamında da 86 kişiye emekli aylığı bağlandı. 2023'te emekli aylığı bağlanan toplam kişi sayısı 2 milyon 193 bin 791 oldu. Bu sayıya malullük ile dul ve yetim aylığı bağlananlar dahil değil.
2023 yılında 2,2 milyon yeni emekliye karşılık SGK'dan emekli aylığı almakta olan toplam pasif sigortalı sayısındaki artış 2 milyon 107 bin 897 kişi oldu. Aradaki fark yıl içinde hayatını kaybeden ve ölüm aylığı bağlanacak hak sahibi bulunmayan emeklilerden kaynaklanıyor. Farkın bu kadar yüksek olmasında 6 Şubat'ta meydana gelen depremin etkisi olduğunu söylemek mümkün.
Bu gelişmelerle 2022 yılı sonunda dosya bazında 13.1 milyon olan emekli sayısı 2023 yılında 15.2 milyon kişiye ulaştı. Dul ve yetimlerin de yer aldığı kişi bazında emekli sayısı ise 13.9 milyondan 16 milyona yükseldi.